[NL] Good Gut - deel 2
Looking for the English version of this article? Click & go!
Wil je deel 1 van dit artikel eerst lezen? Click & go!
Wat zeggen de cijfers?
In Nederland heeft ongeveer 10% van de bevolking een gediagnosticeerde prikkelbare darm. Hoewel het daadwerkelijke aantal waarschijnlijk hoger ligt, doordat niet iedereen met klachten naar de dokter gaat, is dat getal vergelijkbaar met andere landen in wat wij de “westerse wereld” noemen. Zoals jullie inmiddels wellicht weten maak ik, als het om gezondheid gaat, graag cultureel-antropologische vergelijkingen. In dit geval is het interessant om je af te vragen:
Komt deze aandoening minder voor in niet-Europese landen?
Als dat zo is, is deze aandoening dan geassocieerd aan een “moderne”/ westerse leefstijl?
Is de aandoening verschillend in verschillende delen van de wereld?
Je voelde ‘m al aankomen, het antwoord op alledrie deze vragen luidt: ja! In de niet-westerse landen komt PDS minder vaak voor. In een land als India komt PDS bij net meer dan 4% van de bevolking voor [3]! Dat is vreemd, zou je kunnen zeggen, zeker gezien de - soms wel extreme, naar steriliteit neigende - hygiëne standaarden die wij er hier in het westen in vergelijking op nahouden... Toch kan in het algemeen worden geconcludeerd dat PDS in de Zuid-Aziatische landen het minst voorkomt [4].
Maar even opgelet! Want ondanks er sprake is van een grote geografische variatie in ziekteprevalentie (hoe vaak een ziekte voorkomt), is de waarheid veel minder zwart-wit. Gezondheidszorg is namelijk lang niet overal zo toegankelijk als bij ons in Nederland dat blijkt ook nu weer, tijdens de coronatijd. En zo vrij als wij Nederlanders praten over poep en plas, zo gesloten kunnen bepaalde culturen zijn in het uiten van ongemak omtrent zulk soort onderwerpen. Concluderen dat PDS een aandoening is van “het Westen” lijkt misschien toch wat voorbarig, al wil ik jullie een aantal interessante associaties zeker niet onthouden.
Culturele adaptatie: the west isn’t always the best
Want stel nou dat PDS inderdaad minder vaak voorkomt in niet-westerse landen, zoals eerder ook wel gesuggereerd door wetenschappers [5], dan rijst de belangrijkste vraag: wat maakt nou dat mensen elders minder gevoelig zouden zijn voor het ontwikkelen van PDS?
Een zeer merkwaardige observatie is het gegeven dat landen die snel “verwesteren” een toename laten zien in het voorkomen van darmaandoeningen [6, 7]. Dat verklaart mogelijk ook de hoge prevalenties in de Zuid-Amerikaanse landen (zie afbeelding 1) [4]. Ook Singapore laat duidelijk zien dat, na een decennium van continue industriële groei, het aantal mensen met PDS bijna is verviervoudigd [5]!
Niet aanleg of een verminderde gevoeligheid, maar juist gedrag lijkt dus een rol te spelen binnen dit hele vraagstuk. Verwesterd gedrag om precies te zijn. Reden genoeg om een niveautje dieper te kijken. Wat blijkt: belangrijke factoren die samenhangen met een toename in het voorkomen van PDS in zgn. verwesterde landen zijn a) een verbeterde hygiëne, b) overbevolking, c) stress en d) een veranderd voedingspatroon.
Oorzaken van onrust
Interessant genoeg zijn juist drie van die vier factoren gerelateerd aan thans veronderstelde onderliggende oorzaken van PDS.
Hygiëne en infecties
Een darminfectie op adolescente of jong-volwassen leeftijd kan een risicofactor zijn voor het ontwikkelen van PDS. Toen ik nog in het MUMC+ werkte zag ik niet zelden patiënten die PDS klachten kregen na een vakantie in Zuid-Azië of Egypte. Niet die vakantie, maar wel de dagenlange diarree die ze daar oplopen bleek een trigger voor het aanhouden van klachten en de evolutie daarvan naar PDS, de zgn. post-infectieuze PDS.
Onderzoek heeft inmiddels aangetoond dat kinderen in niet-westerse landen in hun eerste levensjaren tot wel 8 keer per jaar een bacteriële darminfectie kunnen oplopen. Dat is vele malen minder in vergelijking tot bijvoorbeeld landen als Australië, Duitsland, Japan of de VS [8]. Juist die vroege blootstelling aan bacteriën lijkt een soort immunologische weerstand op te bouwen, waardoor het lichaam op latere leeftijd weerbaarder is tegen het ontwikkelen van darminfecties en hiernavolgende postinfectieuze PDS. Latere blootstelling daarentegen (het vakantie verhaal) kan juist tot heftige immuunreacties leiden in de darm. Deze doven weliswaar uit, maar in zekere mate houden ze een irritatie in stand die kan uitmonden in de post-infectieuze prikkelbare darm.
Tegenwoordig worden we geleefd door toenemende werkdruk. We worden geacht te moeten presteren op het werk, we moeten continu bereikbaar zijn, houden er hoge sociale eisen op na (koophuis, betere baan, verbouwing, auto, kinderen) en zie daar: ons stresscentrum draait overuren.
Stress en de hersenen-darm as, een witteboorden-ding
Hoewel onze darmen onafhankelijk van onze hersenen kunnen functioneren, staan ze nauw in verbinding met elkaar. Zoals acute stress kan leiden tot acute darmklachten (je hebt een belangrijke toets en krijgt acuut last van diarree), kan aanhoudende stress leiden tot overactiviteit van de zgn. hersenen-darm as, waardoor chronische verstoringen kunnen optreden op darmniveau.
Tegenwoordig worden we vaak geleefd door toenemende werkdruk. Niet alleen worden we geacht te moeten presteren op het werk, we moeten continu bereikbaar zijn, houden er hoge sociale eisen op na (koophuis, betere baan, verbouwing, auto, kinderen) en zie daar: ons stresscentrum draait overuren. Niet voor niets dat veel mensen met een stressvolle baan last hebben van een opgeblazen gevoel, buikpijn en een verstoord ontlastingspatroon [9].
Weet wat je eet
Het klinkt wellicht niet vreemd dat eten en drinken ook een rol kunnen spelen in het ontstaan van darmklachten. Eentonig, bewerkt eten, veel vet en simpele suikers: ze beïnvloeden onze darmgezondheid. Veelal doordat ze de samenstelling microbiota versimpelen. Maar wanneer klachten eenmaal aanwezig zijn kan eten deze ook verergeren. Bewerkt eten met veel vet en suikers, waaronder FODMAPs én scherp eten staan bekend als triggers voor een opgeblazen gevoel pijn en winderigheid [10,11].
The gut is the gateway to good health
Een vergelijking op cultureel-antropologisch niveau haalt dus wel degelijk interessante bevindingen bovenwater. Bevindingen die ook van bio-wetenschappelijk belang zijn. Door groter te durven kijken en een aandoening als PDS holistisch te benaderen kan het verder bestuderen van deze aandoening tot nieuwe inzichten leiden die behandeling in de toekomst mogelijk maakt. Het low-FODMAP dieet is een van de benaderingen die bij FODMAP-gevoelige patiënten goede resultaten boekt, maar one size fits none en in de meeste gevallen is een gepersonaliseerde benadering zeer gewenst. En natuurlijk: voorkomen is altijd beter dan genezen.
De zomervakantie ligt om de hoek of is zelfs al begonnen; tijd voor bezinning na de tumult van het eerste half jaar, wellicht? Eigenlijk helemaal geen slecht voornemen. Maak een plan waarbij er ruimte is voor nieuwe ambities, maar ook voldoende rust en ontspanning. Zodat je de tweede helft opgeladen kunt beginnen. Eet lekker, maar gezond én gevarieerd. Draag op holistische wijze zorg voor dat vreemde hoopje in je buik. Eigenlijk is het heel simpel: “listen to your gut feeling” vat het mooi samen, want wat uiteindelijk is the gut the gateway to good health!
Enjoy health!
The doc.
- Samefko
Vind je dit interessant en wil je tips van dr. Ludidi ontvangen?
Blijf op de hoogte van dr. Ludidi’s nieuwe reeks met praktische informatie & tips over gezond leven volgens de dr. Ludidi methode, en schrijf je in voor zijn updates!
*DISCLAIMER - Als je last hebt van klachten zoals hierboven beschreven, raadpleeg dan je huisarts om ook daadwerkelijk tot de diagnose te komen. Trek die conclusie nooit zelf op basis van hierboven beschreven informatie. Er kan namelijk sprake zijn van een andere oorzaak voor je klachten!
Bronnen
1. Rome III criteria for the Irritable Bowel Syndorm via http://www.romecriteria.org/assets/pdf/19_RomeIII_apA_885-898.pdf
2. Thijssen A, Jonkers D, et al. Dysfunctional cognitions, anxiety and depression in irritable bowel syndrome. J Clin Gastroenterol. 2010;44 (10)
3. Ghoshal U,Abraham P et al.Epidemiological and clinical profile of irritable bowel syndrome in India: report of the Indian Society of Gastroenterology Task Force. Indian J Gastroenterol 2008;27:22–8
4. Lovell R, Ford A. Global prevalence of and risk factors for Irritable Bowel Syndrome: A meta-analysis. Clinical Gastorenteorlogy and Hepatology, 2012; 10: 712-721
5. Spiller R, Garshed K. Infection, inflammation and the irritable bowel syndrome. Digestive and Liver Disease, 2009; 41: 844-849
6. Gwee KA, Wee S, Wong ML, et al. The prevalence, symptom characteristics, and impact of irritable bowel syndrome in an asian urban community. Am J Gastroenterol 2004; 99: 924–31
7. Ho KY, Kang JY, Seow A. Prevalence of gastrointestinal symptoms in a multira- cial Asian population, with particular reference to reflux-type symptoms. Am J Gastroenterol 1998; 93: 1816–22
8. O’Ryan M, Prado V, Pickering LK. A millennium update on pediatric diarrheal illness in the developing world. Semin Pediatr Infect Dis 2005;16:125–36
9. Grodzinsky E, Hallert C et al. Could gastrointestinal disorders differ in two close but divergent social environments? Int J Health Geogr. 2012; 11: 5.
10. Ludidi S, Conchillo J et al. Does meal ingestion enhance sensitivity of visceroperception assesment in IBS? Neurogastroenterol Motil, 2012; 24 (1): 47-53
11. Ludidi S, Conchillo J et al. Rectal sensitivity as hallmark for IBS: defining the optimal cut off]. Neurogastroenterol Motil, 2012; 24 (8): 729-733
12. Canavan C et al. Clin Epidemiol. 2014;6:71-80
Comments